Ruch „Solidarności” na Orawie w okresie panowania władzy ludowej

W okresie rządów władzy ludowej na Orawie zaczęła formować się lokalna inicjatywa pod nazwą „Solidarność”. Mimo trudnych warunków politycznych i represji ze strony władz komunistycznych, społeczność orawska nieśmiało, ale stanowczo wyrażała swoje pragnienie wolności i niezależności.


Orawska „Solidarność” pod nosem władzy ludowej

W listopadzie 1980 roku odbyło się założycielskie spotkanie „Solidarności” pracowników gminnego urzędu w Jabłonce. W styczniu następnego roku wybrano zarząd Komisji Zakładowej. Jednak lokalne władze podjęły szybkie działania przeciwko niepokornym pracownikom. W 2005 roku opozycjonista Władysław J. Skalski opublikował analizę struktur związkowych działających w latach 1980-1981 w urzędach terenowych organów władzy komunistycznej. Na terenie byłego powiatu nowotarskiego zarejestrowano komitety „Solidarności” w zaledwie siedmiu jednostkach, co świadczyło o determinacji pracowników i równoczesnym zastraszaniu.

Lokalne władze utrudniały działalność „Solidarności”, stosując różne represje. Przykładem jest rozdzielenie członków Zarządu do oddzielnych budynków, co utrudniało kontakt. Władze Gminy także przeszkadzały, co było widoczne podczas akcji protestacyjnej pracowników administracji. Władze zażądały przekazania dokumentacji związku, a po wprowadzeniu stanu wojennego rozpoczęły indywidualne rozmowy z pracownikami, żądając od nich pisemnej deklaracji wystąpienia ze związku. Romana Górnisiewicz, przewodnicząca Komisji Zakładowej, odmówiła i została zwolniona z pracy wraz z dwiema innymi osobami. Pomimo odwołań, zwolnienia zostały utrzymane przez sąd. Pomimo trudności, pracownicy utrzymywali gotowość do pracy, ale w zawieszeniu, niepewni swojej przyszłości. Ostatecznie Sąd Najwyższy w PRL sankcjonował wyrzucenie kobiet z pracy.


Dekomunizacja na Orawie

W 2016 r. w Polsce wprowadzono ustawę dekomunizacyjną, nakazującą zmianę nazw ulic i miejsc związanych z komunizmem. Na polskiej Orawie ulica Wojsk Ochrony Pogranicza również uległa przemianowaniu, znikając z krajobrazu. Ustawa dotyczyła także innych miejsc w Małopolsce, gdzie zmieniono nazwy 94 ulic. Warto jednak zaznaczyć, że nie wszystkie samorządy dostosowały się do nowych przepisów. Ulica WOP symbolizuje okres, gdy Wojska Ochrony Pogranicza służyły umacnianiu władzy komunistycznej. Przypomina o historii tej formacji, która działała w latach 1945–1956, realizując nie tylko zadania graniczne, ale także represyjne wobec „wrogów ludu”.


ś.p. Prezydent prof. Lech Kaczyński na Orawie


Prezydent Lech Kaczyński spotkał się z Prezydentem Republiki Słowacji Ivanem Gašparoviczem 21 lutego 2009 r. w Chyżnem i Nowoći. Po oglądaniu wyścigów zaprzęgów konnych obaj udali się do Namiestowa, gdzie Kaczyński odznaczył Gašparoviča Orderem Orła Białego, a sam odebrał Podwójny Biały Krzyż. Następnie prezydenci udali się do Jabłonki, gdzie Kaczyński wygłosił przemówienie, doceniając zmiany na Orawie. Przypomniał o tradycji pracowitości i energii mieszkańców oraz zobowiązał się do pomocy mniejszości słowackiej. Kaczyński również podziękował za poparcie w wyborach prezydenckich.